Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Siemianowicach Śląskich
Poznawanie zawodów, charakterystyka zawodów
Dwudziesty pierwszy wiek to czas szczególny, jeżeli chodzi o funkcjonowanie rynku pracy, właśnie teraz obserwujemy dynamiczne zmiany zachodzące w obszarze pracy:
• następuje wzrost znaczenia wiedzy i edukacji w życiu człowieka, szczególnie w jego życiu zawodowym
• coraz większą wagę przywiązuje się do kompetencji i doświadczenia zawodowego
• zmieniają się wymagania pracodawców wobec pracowników i pracowników wobec pracodawców
• przekształca się charakter pracy
• pojawiają się nowe zawody
• nowego znaczenia nabiera wizerunek dobrego pracownika
• zmieniają się formy wykonywania pracy i czas jej świadczenia
• zmienia się definicja pracownika.
Na rynek pracy można spojrzeć jak na targowisko. Wystawców straganów można potraktować jako poszukujących pracy, potencjalnych pracowników, którzy oferują – „wystawiają na sprzedaż” – swoje towary (kwalifikacje, kompetencje, umiejętności, doświadczenie, czas). Kupujący to pracodawcy, którzy szukają konkretnego produktu – kompetencji, kwalifikacji, oferowanych przez poszukującego pracy. W zależności od tego, w jaki sposób zareklamujesz swój towar i jakiej jakości towar oferujesz oraz czego w zamian (cena-wynagrodzenie itp.) oczekujesz, takiej transakcji dokonasz.
Odwołując się do przywołanej metafory, warto sobie uświadomić pewne mechanizmy, które rządzą rynkiem, również rynkiem pracy – chodzi o prawo popytu i podaży.
Zarówno na rynku pracy, jak i na straganie popyt, czyli zapotrzebowanie, ustalają kupujący, czyli w tym wypadku pracodawcy. To oni określają, co chcą kupić, czyli jakich kwalifikacji, kompetencji – jakiego pracownika potrzebują. Po drugiej stronie straganu mamy wystawcę (potencjalnego pracownika), oferującego towar, którym dysponuje. Od tego, w jaki sposób zareklamuje swój towar i za jaką cenę będzie chciał go sprzedać, będzie prawdopodobnie zależało to, czy i jaki towar sprzeda. Sytuacja oczywiście będzie się zmieniała, w zależności od tego, jakiego rodzaju towar oferuje wystawca. Jeżeli towar jest deficytowy (czyli np. są to specjalistyczne kompetencje) i mało jest podobnych wystawców, to prawdopodobnie szybko znajdzie nabywcę, w dodatku za wysoką cenę. Podobnie jest na rynku pracy. Jeśli pracodawca szuka konkretnego pracownika, z bardzo precyzyjnie określonymi, specjalistycznymi kompetencjami – to jest skłonny zapłacić za jego pracę wysoką cenę. Mamy wówczas do czynienia z tak zwanym rynkiem pracownika, co oznacza, że popyt (zapotrzebowanie) jest większy niż podaż, czyli więcej jest kupujących niż straganiarzy. Niestety w rzeczywistości częściej mamy do czynienia z sytuacją odwrotną, a mianowicie rynkiem pracodawcy, czyli popytem mniejszym od podaży. W praktyce oznacza to więcej poszukujących pracy – straganiarzy oferujących podobne produkty, a mniej pracodawców – kupujących zainteresowanych danym produktem. W tej sytuacji zazwyczaj dochodzi do sytuacji mniej korzystnej dla sprzedającego, czyli może nie sprzedać wystawionego na straganie towaru – nie znaleźć pracy, albo sprzedać za niższą cenę – dostać gorsze warunki pracy, żeby pokonać konkurencję.
Mam nadzieję, że przywołana metafora pozwoliła Ci lepiej zrozumieć zależności zachodzące na rynku pracy.
Proszę zapoznaj się z prognozą zawodów na rok 2020. Znajdziesz tam zawody deficytowe lub nadwyżkowe. Zastanów się czy droga zawodowa, którą masz w planach dałaby Ci możliwość zatrudnienia w najbliższym roku. Możesz też sięgnąć do analizy w skali województwa i zobaczyć jakie są zawody deficytowe na Śląsku, a jakie są nadwyżkowe w województwie mazowieckim.